Bewerken van een gemaakte foto gebeurt altijd, maar waarom eigenlijk? En is dat hetzelfde als retoucheren?
Vandaag in dit blog deel 2.

De foto’s die gemaakt worden tijdens een fotoshoot zijn nog niet af. En dat is gek, want de foto is direct na het maken al wel zichtbaar op het LCD scherm van het fototoestel. Wat is dan de zin van het bewerken van een foto?

Van Lightroom naar Photoshop
In deel 1 is beschreven welke bewerkingen er in Lightroom zijn gedaan.
Na de eerste bewerkingen in Lightroom wordt de uitstap naar Photoshop gemaakt, simpelweg omdat dit programma meer gereedschappen heeft om een foto aan te pakken.
Hét grote pluspunt van Photoshop is dat er gebruik gemaakt kan worden van lagen. Het voert te ver om uitleg te geven over wat lagen precies doen, maar het is te vergelijken met de bladzijden van een boek, waarbij elke bladzijde min of meer doorschijnend is. Zo kunnen onder bladzijde 2, die erg doorschijnend is, nog letters zichtbaar zijn van bladzijde 1.

Werkwijze (workflow)
Elke fotograaf heeft zijn eigen werkwijze of workflow om foto’s te bewerken in Photoshop. Hier wordt beschreven welke workflow ik gebruikt heb voor deze bewuste foto. De meeste handelingen worden bij elke foto uitgevoerd.

Schaduwpartijen
In Photoshop wordt de foto als RAW bestand binnen gehaald om nog terug te kunnen grijpen naar alle data die in het bestand zijn opgeslagen. Veel data zit nog in de schaduwpartijen die wellicht nog niet zichtbaar zijn. Met een extra laag in Photoshop kunnen die schaduwpartijen weer selectief zichtbaar worden gemaakt.

De achtergrond
Het echte retoucheren van de foto gaat nu plaatsvinden. Kort gezegd betekent het dat storende/afleidende elementen in de foto worden weggewerkt.
Omdat er bij de fotoshoots met een achtergronddoek wordt gewerkt, is de eerste stap om de kreukels uit het het doek te halen.

Het haar
In deze foto zijn er naast het hoofd van Pien losse haren te zien (in het Engels: fly-away hairs). Hier wordt het retoucheerpenseel gebruikt.
Daarnaast is er een plek in het haar waar de hoofdhuid iets te veel doorschijnt. Dit wordt opgevuld met haar uit de omgeving. De Engelse retouchterm voor het laatste is Hair Grafting en gebeurt met het kloonstempel.

Huid retoucheren
Omdat Pien op een relatief grote afstand is gefotografeerd hoeft er in deze foto geen huid geretoucheerd te worden. Anders is dat bij een close-up portretfoto. Afhankelijk van het licht dat gebruikt is, zal elke oneffenheid meer of minder zichtbaar zijn, denk hierbij aan (warmte)pukkeltjes, kippenvel en moedervlekken. Leidraad is dat een oneffenheid die over veertien dagen ook nog zichtbaar zou zijn  zo goed als ongemoeid wordt gelaten. Dat betekent dat pukkeltjes wel worden verwijderd, maar een moedervlek niet.

Huidtinten egaliseren
Door de steeds beter wordende camera’s wordt elke oneffenheid genadeloos vastgelegd op de foto en dat geldt ook voor huidtinten. Op de foto kan de huid er op sommige plekken vlekkerig uit zien: er is dan een te grote overgang tussen de verschillende huidtinten.
Hetzelfde geldt bijvoorbeeld ook voor make-up die op bepaalde plekken minder goed is aangebracht.
In de nabewerking wordt deze overgang minder groot gemaakt en dat gebeurt door middel van de zogenaamde Frequency Seperation. In feite is dat een bewerking waarbij de huidtinten losgekoppeld worden van de structuur van de huid. Op deze manier kunnen de huidtinten enigszins geëgaliseerd worden terwijl de structuur van de huid onaangetast blijft.
In het geval van de foto van Pien is er onder andere een minieme kleurschifting op haar rechterwang en boven haar linkeroog.

Meer zichtbaar is het verschil op haar rechterarm.

Huidskleur corrigeren
Door de zogenaamde fall-off van het licht (het licht is bovenin de foto “feller” dan onderin de foto) krijgt Piens arm en hand een rodere kleur. Kleuren in schaduw zijn daarnaast meer verzadigd dan kleuren in fel licht. Dit moet met elkaar in overeenstemming worden gebracht.

Uitvloeien
Een veel gebruikt – en helaas ook veel misbruikt – filter in Photoshop is het uitvloeifilter. Het wordt meestal gebruikt om modellen dunner te laten lijken en dat levert af en toe onrealistische beelden op.
Zelf ben ik geen voorstander van het filter, maar in voorkomende gevallen, zoals bij deze foto, maak ik er minimaal gebruik van; in ieder geval niet om een model dunner te maken.
Wat is er dan bij deze foto gebeurd?
Het jurkje van Pien is iets aangepast om een betere flow te krijgen. Aan de achterkant is de “punt” ronder gemaakt en aan de voorkant is de jurk iets naar binnen gehaald.

Doordrukken en tegenhouden.
De laatste retoucheerbewerking is het doordrukken en tegenhouden (in het Engels: dodge and burn).
In feite komt het er op neer om de lichte tinten in de foto lichter te maken en de donkere/schaduw tinten donkerder te maken. Wanneer dit niet met beleid wordt toegepast, kan de hele vorm van het gezicht worden veranderd. Het moet dus miniem gebeuren. Zelf gebruik ik het voornamelijk in de ogen (iris) en bij de lippen.
In het geval van deze foto is er ook iets meer schaduw gebracht op de rechterknie onder het jurkje.

Verscherpen
De laatste bewerking in Photoshop is het verscherpen van de foto. Dit gebeurt met de techniek die High pass filtering wordt genoemd. Kort gezegd komt het er op neer dat delen van de foto meer of minder worden verscherpt. Vooral de ogen en de mond worden het meest verscherpt, omdat we daar,  wanneer we een foto zien, het eerst naar kijken.

Stylen: de sfeer van een foto bepalen
Hoewel ik het stylen van een foto combineer met Photoshop en Lightroom, is er voor deze foto gekozen voor het stylen alleen in Lightroom.
Eén van de dingen die gebeurt is het toevoegen van een vignet (donkere rand om de hele foto). Daarnaast word er gekeken of er  meer of minder contrast en/of kleur kan worden gebruikt.
Ook het toevoegen van een andere kleurtemperatuur is een manier om te stylen, waardoor de foto een andere sfeer krijgt.
In het geval van Piens foto is beiden gedaan.

Tijdsduur nabewerking
De nabewerking van deze foto heeft ongeveer anderhalf uur gekost.
Per foto verschilt de tijd in het nabewerken. Sommige foto’s zijn nabewerkt in een half uur, voor andere foto’s kan het oplopen tot vier uur en in één extreem geval heeft het zelfs een volledige werkdag geduurd voordat de nabewerking af was.

Als laatste
Het mag duidelijk zijn dat een foto die gemaakt is tijdens een fotoshoot nog niet het eindproduct is en dat er de nodige tijd in gaat zitten om tot het eindproduct te komen. Dit is tevens voor mij de manier om mijn eigen stijl aan de foto te geven en is in dat opzicht dus ook een artistieke manier. In het contract wordt dan ook afgesproken dat een aangeleverde foto niet mag worden gewijzigd, behalve door de fotograaf zelf. Het, bijvoorbeeld door het model, toevoegen van een filter op Instagram verandert de foto dusdanig dat die niet meer als eindproduct van Studio Tjeerd mag worden gezien en er in feite inbreuk wordt gemaakt op het copyright.
Je zou het kunnen vergelijken met het kunstwerk “Het meisje met de parel” van Johannes Vermeer: dat verander je niet omdat je daar de schilder geen recht mee doet.